Nederland
Markeren
Deel
Route
Zijn naam was Werner Klemke. Zijn vuurdoop aan het front kreeg hij in Noord Brabant. Net als iedere Duitser in het Derde Rijk moest ook Klemke in dienst. Hij kwam terecht bij de Luftwaffe in bezet Nederland, meer specifiek bij de luchtafweer in het Gooi. Klemke beschikte over een groot grafisch talent. Hij kwam in boekhandel Erasmus in Amsterdam in contact met het Nederlandse verzet en samen met een kameraad hielp hij papieren vervalsen. Met gevaar voor eigen leven, redden zij een Joodse familie. Daarna hielpen de twee Duitse militairen de familie om honderden andere Joden voor deportatie te behoeden.
Vuurdoop
Alsof dit illegale werk al niet riskant genoeg is, moeten Klemke en Gerhardt in september 1944 opeens naar het front dat intussen Nederland heeft bereikt. Van deze odyssee door de provincie maakt hij een humoristisch verslag. Het heeft de vorm van het dagboek van de fictieve luitenant Ferdinand Vogel, in wie de lezer onmiddellijk Klemke zelf herkent.
Werner Klemke is op dat moment ingedeeld bij de staf van de 16de Batterij van het Fallschirm Panzer-Ersatz und Ausbildungs-Regiment Hermann Göring. Dit regiment is een opleidingseenheid. De batterij beschikt over zes kanonnen van het kaliber 8,8 cm die eigenlijk bedoeld zijn om vliegtuigen neer te schieten, maar ook zeer doeltreffend zijn tegen gronddoelen. Ze vertrekt op 10 september, eerst naar Udenhout en dan naar het front bij Ten Aard, waar Schotten het Maas-Scheldekanaal zijn overgestoken. Daar worden de Hermann Göring mannen ingedeeld bij de eenheid van generaal Chill en ondergaat Klemke zijn vuurdoop. De Schotten worden teruggedreven en vanaf dat moment wordt de Kampfgruppe Chill overal ingezet in Brabant waar een crisis dreigt.
Kerktoren specialisten
Op 23 september besluit het Duitse opperbevel voor de tweede keer een aanval te ondernemen om het geallieerde gebied ter hoogte van Veghel in tweeën te snijden. Chill klaart ook deze klus. Het is de genadeslag voor operatie Market Garden. De 16de Batterij schiet de kerktoren van Eerde in puin om geallieerde waarnemers het zicht te ontnemen. Vanaf dat moment wordt het beschieten van torens hun specialiteit. Klemke alias Ferdinand noemt zijn eenheid dan ook met bijtende humor, ‘Kirchturmespezialisten’.
Kort daarop verplaatst de strijd zich. Vanaf dat moment trekt de Kampfgruppe, en dus de batterij, kris kras door Brabant, door Klemke humoristisch omschreven als ‘Vorwärt nach rückwärts’. Begin oktober zijn ze bij Woensdrecht. Klemke’s batterij doet zijn bijnaam opnieuw eer aan. Deze keer is de O.L.V. Hemelvaartkerk in Hoogerheide hunslachtoffer.
Slotakkoord
Over de volle breedte van het front in Noord-Brabant gaat het 2de Britse Leger eind oktober tot de aanval over. De Duitse terugtocht wordt onafwendbaar. De Kampfgruppe Chill trekt zich terug benoorden de Zoom. De 16de Batterij neemt twee dagen later de Sint Quirinuskerk in Halsteren onder vuur. Daarna trekt ze zich terug achter het riviertje de Mark en vuurt op torens van religieuze gebouwen in Oudenbosch. Op 3 november volgt de onvermijdelijke terugtocht over het Hollands Diep. In Duitse verslagen wordt die steevast aangeduid als Waal, vandaar Klemke’s getekende grapje over een Wal’ (= walvis). Klemke’s ervaring als frontsoldaat zit erop. Zijn batterij trekt verder tot bij Naaldwijk, ver van het front en wordt weer luchtafweer. Daar maakt Klemke uiteindelijk de capitulatie in 1945 mee.
Beroemd
Zijn ervaringen aan het front inspireerde de kunstenaar Klemke tot het maken van een uniek dagboek, dat eindigt op kerstavond 1944. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij de beroemdste illustrator en grafisch ontwerper van de DDR. Zijn werk hangt tegenwoordig in Duitse musea en er is in Berlijn een park naar hem genoemd.
Dit verhaal was onderdeel van Brabant Remembers, een programma rond 75 jaar Vrijheid in Noord-Brabant.