De overgrote meerderheid van de oorlogsdoden zijn Duitse soldaten die tijdens de oorlog hun dienstplicht vervulden. Maar ook SS-leden en oorlogsmisdadigers, Nederlandse collaborateurs, vrijwilligers van de Wehrmacht uit andere landen en burgers, waaronder vrouwen en kinderen, werden in Ysselsteyn begraven 

Hoe moeilijk is het niet om je te verzoenen met de vijand? Hoeveel generaties zijn daar wel niet voor nodig? Hier op deze begraafplaats in Ysselsteyn werkte 28 jaar lang Lodewijk Johannes Timmermans onophoudelijk aan de verzoening tussen Nederland en Duitsland. En dat terwijl hij zelf zwaar gewond raakte door een Duitse mijn.

Op verzoek van de Amerikanen wordt kort na de Tweede Wereldoorlog begonnen met het op één centrale plaats in Nederland begraven en herbegraven van Duitse soldaten. De Nederlandse regering wijst daarvoor een grondstuk aan in Ysselsteyn, Limburg. Op dit terrein groeit beetje bij beetje een enorme en indrukwekkende begraafplaats waar ruim 31.500 Duitse gevallenen uit de Tweede Wereldoorlog uiteindelijk hun laatste rustplaats vinden. Zij worden aangevoerd vanuit Ameland tot Maastricht. Vaak zonder enige identificatie. Want in de hectiek van de oorlog hadden de Duitse soldaten die voor deze gevallenen moesten zorgen vaak niet de tijd om hun broeders te identificeren of een begrafenis ‘ met militaire eer’ te bieden. Zij hadden zelf wel andere zorgen en moesten vaak hun eigen hachje zien te redden. Dat verklaart voor een deel het grote aantal grafkruizen hier met de tekst ‘Ein unbekannter Soldat’.

Kapitein b.d. Lodewijk Johannes Timmermans heeft zich vanaf 1948 tot aan zijn pensionering in 1976 ingezet om deze onbekende soldaten te identificeren, een waardig graf te bieden en hun naaste verwanten op te sporen en in te lichten. Daarnaast verzorgde hij rondleidingen en zette zich onvermoeibaar in voor verzoening tussen Nederland en Duitsland.

En hoewel hij zelf slachtoffer was van een Duitse mijn die hem maandenlang blind maakte, had hij geen wraakgevoelens jegens de vijand. Hij kwam uit een sociaal gezin waarin menselijke waardigheid een groot goed was. Bovendien had een Duitse soldaat hem maandenlang verzorgd terwijl hij nog helemaal niets kon zien.

'Goed of fout, we zijn vooral mensen', Kapitein b.d. Lodewijk Johannes Timmermans 

Bezoekerscentrum

Het in 2021 opgeleverde bezoekerscentrum vormt het centrale aanlooppunt voor alle bezoekers van de oorlogsbegraafplaats. Naast praktische informatie betreffende het bezoek aan de begraafplaats zelf, kan men hier ook terecht met allerhande vragen omtrent de oorlogsdoden die hier liggen.

De nieuwe multimediale tentoonstelling vertelt de geschiedenis van de begraafplaats en biedt tevens de mogelijkheid om zélf de verhalen achter de kruizen te ontdekken. Aan de hand van verschillende datavisualisaties krijgt de bezoeker een indrukwekkende kijk op de bijzonderheden van deze begraafplaats en daarmee een unieke inkijk in de Duitse kant van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Daarnaast kan er in onze uitgebreide database aan de hand van verschillende filters gezocht worden naar gesneuvelden en hun levensverhalen. Vele raadpleegbare foto’s, documenten en andere persoonlijke items zijn aan deze levensverhalen gekoppeld.

Ook zijn er in het bezoekerscentrum ruimtes beschikbaar voor vergaderingen, lezingen en presentaties die meestal in het kader van onze educatieve projecten hier plaatsvinden. De expositie is 7 dagen per week gratis te bezoeken van 9.00 tot 17.00 uur.

Aufrecht Gehen

Aufrecht gehen is een theatrale audiotour op de enige Duitse militaire begraafplaats van Nederland, langs 32.000 betonnen kruisen over 17 hectare grond. Na succesvolle luistervoorstellingen presenteert Aufrecht gehen nu een gratis app. Aufrecht gehen is er voor je oren, waarin iedereen een stem krijgt. Welke grens bepaalt of je held, dader of slachtoffer bent? Aufrecht gehen vertelt de waargebeurde verhalen waar je nog nooit oren naar had en zoekt alle denkbare grenzen op in het nadenken en spreken over vrijheid en vrede. Juist hier. Juist nú, tijdens het Jaar van Verzet. Want verzet houdt niet op bij een landsgrens, ook niet als het oorlog is. Voel jij je veilig genoeg om over de grens van je land, je huis, je huid te reiken? Klik hier om de app te downloaden of geluidsfragmenten te beluisteren.