Włochy
Oznacz
Udostępnij
Trasa
Binario 21, najważniejsze centrum komemoracyjne Shoah w Mediolanie, znajduje się na tyłach Dworca Głównego w Mwdiolanie, w podziemiach budynku pod peronami. Jest to miejsce pamięci poświęcone deportacjom, które zostało otwarte w roku 2013, a od roku 2022 mieści także Centrum Współczesnej Dokumentacji.
Na początku XX wieku miejsce to służyło do rozładunku i załadunku poczty i miało bezpośredni dostęp do Via Ferrante Aporti (dziś Piazza Edmond J. Safra, 1), po prawej stronie stacji. Znajduje się tu duży otwór odpowiedni do wjazdu ciężarówek.
W okresie między 1943 a 1945 rokiem, podczas okupacji nazistowskiej i Włoskiej Republiki Socjalnej, odjeżdżały stąd liczne konwoje Żydów, przeznaczone do nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady, głównie Auschwitz-Birkenau. Obóz był również punktem wyjścia dla niektórych konwojów więźniów politycznych przeznaczonych do Mauthausen lub, razem z żydowskimi deportowanymi, do obozu przejściowego Fossoli.
„Załadunek” deportowanych odbywał się w dużym ciemnym miejscu, z dala od ciekawskich oczu. Przewóz z mediolańskiego więzienia San Vittore na Dworzec Centralny odbywał się o świcie. Więźniowie, stłoczeni w ciężarówkach zamkniętych dużymi plandekami, docierali na podziemny poziom Via Ferrante Aporti i zostawali załadowani siłą pośród gwizdów, krzyków i szczekających psów do wagonów bydlęcych, które zatrzymywały się na torach w najgłębszej części. Następnie wagon umieszczano na wózku poprzecznym, który poruszał się wzdłuż torów długiego podziemnego tunelu, stawiano go na podnośniku samochodowym i następnie na otwartym torze manewrowym, skąd odjeżdżał po połączeniu z resztą konwoju.
Około osiemdziesięciu deportowanych na wagon, stłoczonych w bardzo małej przestrzeni, było zmuszonych podróżować przez wiele dni w nieludzkich warunkach. Miejsce, w którym obecnie stoi Pomnik, ma wysoką wartość historyczną ze względu na fizyczną integralność tych przestrzeni, które zostały przywrócone do pierwotnego wyglądu w możliwie największym stopniu dzięki pracom wykopaliskowym archeologicznym, zachowując znaki czasu na żelbetowych i żelaznych konstrukcjach.
Trasa wewnątrz Pomnika rozciąga się wzdłuż rozległych pomieszczeń spowitych mrokiem. Jest to doświadczenie dostarczające znaczących informacji i wywołujące silne emocje, przypominające wydarzenia z przeszłości, ukazywane w surowym świetle. Kamienną ciszę przerywa czasami grzmiący hałas i głośne dudnienie, wywoływane przez pociągi poruszające się po torach powyżej.
Pomnik składa się z dwóch głównych części. Miejsca Pamięci, składającego się z obszaru torów oraz miejsca, gdzie znajduje się Ściana Imion. Na ścianie tej wyryto 774 nazwiska Żydów deportowanych w pierwszych dwóch transportach (6 grudnia 1943 r. i 30 stycznia 1944 r.). Transporty te jechały bezpośrednio z Dworca Centralnego do Auschwitz-Birkenau i przeżyło tylko dwudziestu siedmiu deportowanych. Panele wystawy stałej zatytułowanej „Podróż pamięci” znajdują się wzdłuż filarów przęsła. Pracownia pamięci, czyli część poświęcona nauce i studiom, znajduje się w części zwróconej w stronę ulicy. W piwnicy znajduje się również audytorium przeznaczone na wykłady i debaty.
Na ścianie przy wejściu do Miejsca Pamięci znajduje się duży napis „obojętność”, która według Liliany Segre, która została tu deportowana jako 13-latka i przeżyła obóz, była jednym z kluczowych powodów, które umożliwiły tragedię Shoah.