Oznacz
Plan
Udostępnij
Trasa
Miejsce Pamięci Jasenovac, niegdyś niesławny obóz koncentracyjny w Chorwacji, przypomina o okrucieństwach popełnionych przez reżim Ustaszy podczas II wojny światowej.
Kompleks obozowy Jasenovac, znajdujący się w Chorwacji, był jednym z najbardziej znanych obozów koncentracyjnych II wojny światowej. Założony między sierpniem 1941 r. a lutym 1942 r. przez władze Ustaszy w tak zwanym Niezależnym Państwie Chorwackim, Jasenovac był ośrodkiem ogromnego cierpienia i brutalności. Obóz był głównie wykorzystywany do izolowania i mordowania Żydów, Serbów, Romów i innych niekatolickich mniejszości, a także chorwackich politycznych i religijnych przeciwników reżimu.
Jasenovac nie był pojedynczym obozem, ale kompleksem pięciu ośrodków internowania położonych wzdłuż rzeki Sawy, około 60 mil na południe od Zagrzebia. Największy z tych ośrodków, Jasenovac, był zespołem obozów, w których szacuje się, że w latach 1941-1945 zamordowano od 77 000 do 99 000 osób. Wśród ofiar znalazło się od 45 000 do 52 000 Serbów, od 12 000 do 20 000 Żydów, od 15 000 do 20 000 Romów oraz od 5 000 do 12 000 etnicznych Chorwatów i muzułmanów.
Warunki w Jasenovac były tragiczne. Więźniowie otrzymywali minimalną ilość żywności, a schronienie i warunki sanitarne były rażąco nieodpowiednie. Strażnicy okrutnie torturowali, terroryzowali i mordowali więźniów. Kierownictwo kompleksu obozowego oszczędzało tych Żydów, którzy posiadali specjalne umiejętności lub wykształcenie, takich jak lekarze, elektrycy, stolarze i krawcy. W dwóch akcjach deportacyjnych, w sierpniu 1942 r. i w maju 1943 r., władze chorwackie zezwoliły Niemcom na przeniesienie większości ocalałych chorwackich Żydów do Auschwitz-Birkenau.
Gdy Partyzancki Ruch Oporu zbliżył się do Jasenovac pod koniec kwietnia 1945 r., kilkuset więźniów powstało przeciwko strażnikom obozowym. Wielu z nich zostało zabitych, kilku udało się uciec. Strażnicy zamordowali większość ocalałych więźniów przed rozbiórką trzech ostatnich obozów Jasenovac pod koniec kwietnia. Partyzanci opanowali Jasenovac na początku maja 1945 roku.
Dziś Miejsce Pamięci Jasenovac służy jako miejsce upamiętnienia i edukacji. Jest świadectwem ofiar brutalnej polityki reżimu Ustaszy i ostrzeżeniem przed zagrożeniami związanymi z faszyzmem i nietolerancją. Miejsce to obejmuje muzeum i różne pomniki, zachowując pamięć o tych, którzy cierpieli i zginęli w obozie oraz edukując przyszłe pokolenia o znaczeniu praw człowieka i potrzebie zwalczania nienawiści i dyskryminacji.