Historia

Operacja Pegaz II

Holandia

Oznacz

Udostępnij

Trasa

Operacja Pegaz II miała miejsce w listopadzie 1944 r. Była to próba przetransportowania uwięzionych żołnierzy brytyjskich przez Ren na wyzwolone terytorium. Operacja w dużej mierze zakończyła się niepowodzeniem, ze 116 osób biorących w niej udział tylko 7 dotarło na bezpieczny południowy brzeg Renu.

Wraz z inwazją na Normandię 6 czerwca 1944 r. rozpoczęło się wyzwalanie Europy. Po zaciętych walkach w lecie większość Francji i Belgii została wyzwolona w błyskawicznym tempie na początku września. W niedzielę 17 września 1944 r. alianci próbowali szybko zakończyć wojnę w Belgii, przeprowadzając operację Market Garden na terytorium Holandii. W ramach tego wielkiego planu brytyjskie jednostki powietrzne miały zdobyć mosty na Renie w pobliżu Arnhem. Ta część operacji stała się znana jako Bitwa o Arnhem.

Plan się nie powiódł. Alianci nie dotarli dalej niż do Betuwe. Pomiędzy Arnhem a Rhenen Ren stał się linią frontu. Na południu znajdowali się alianci, na północnym brzegu oddziały niemieckie.

Już w trakcie walk, a także w okresie późniejszym brytyjscy żołnierze Airborne w rejonie Arnhem i Oosterbeek zostali odcięci od własnych oddziałów. Niektórzy zostali omyłkowo zrzuceni, jak np. duża grupa, która trafiła w okolice Mossel. Inni zgubili się lub z powodu walk nie byli w stanie dotrzeć do własnych oddziałów. Byli też brytyjscy żołnierze, ranni lub nie, którzy zdołali uciec z niewoli. Wszyscy ci ludzie błąkali się po Veluwe. Dzięki pomocy ruchu oporu dostali schronienie. W Ede i okolicach ukrywało się kilkuset brytyjskich żołnierzy.

W porozumieniu ze sztabem aliantów w Nijmegen postanowiono sprowadzić ich do własnych oddziałów na wyzwolonym terenie, na południe od Renu. Zorganizowano wielką operację ucieczki. W nocy z 22 na 23 października 1944 r. udało się uciec 138 mężczyznom: była to Operacja Pegaz I.

Ponieważ nie wszyscy ukrywający się żołnierze alianccy mogli przystąpić do operacji Pegaz I, w listopadzie 1944 r. zaplanowana została druga operacja ucieczki: Pegaz II.

W czwartek 16 listopada 1944 r. 84 żołnierzy alianckich (w tym brytyjscy żołnierze Airborne i personel sił powietrznych) oraz holenderscy cywile zebrali się w fermie kur należącej do rodziny Wolfswinkel koło Lunteren. Padał deszcz i było zimno. W nocy z 16 na 17 listopada wyruszyli w drogę. Wcześnie rano dotarli do Wekeromse Zand, gdzie spędzili dzień. Tutaj do grupy dołączyło sześć osób. Następnej nocy, z piątku 17 na sobotę 18 listopada, grupa (już łącznie 90 osób) ruszyła w kierunku farmy Westerrode przy drodze Ede-Otterlo. Grupa przybyła na miejsce później, niż przewidywano. W Westerrode dołączyły jeszcze trzy osoby. Jednak kolejna grupa licząca 23 osoby wciąż nie dotarła na miejsce. Postanowiono nie czekać na nią i iść dalej.

Przez Mosselse Veld grupa skierowała się do Planken Wambuis. Po drodze brytyjski dowódca major Maguire wybrał krótszą trasę mimo protestów przewodników holenderskiego ruchu oporu. W efekcie grupa trafiła na Hindekamp pomiędzy niemieckimi stanowiskami artylerii. Po niemieckim halt część grupy ukryła się w krzakach. Sygnał do ruszenia nie dotarł do wszystkich.