Polska
Udostępnij
Elżbieta Zawacka była kurierką i emisariuszką dowódcy Armii Krajowej, najważniejszego ruchu oporu w okupowanej Polsce. Stała się symbolem zaangażowania kobiet w walkę w czasie drugiej wojny światowej. Po wojnie starała się zapewnić, by rola odgrywana przez kobiety na służbie nie została zapomniana.
Elżbieta Zawacka wchodziła w skład Wydziału łączności zagranicznej Armii Krajowej. Ustalała trasy na Zachód dla kurierów polskiego ruchu oporu; sama również pracowała jako kurierka. W czasie wojny przekroczyła polską przedwojenną granicę ponad sto razy, przenosząc pieniądze, raporty i wiadomości. W lutym 1943 r. jako emisariuszka generała Stefana „Grota” Roweckiego podróżowała przez Niemcy, Francję, Andorę, Hiszpanię i Gibraltar do Londynu, gdzie rozmawiała z pracownikami Władysława Sikorskiego, premiera polskiego rządu na uchodźstwie. Miała dwa zadania: usprawnić pracę kurierów i - na wyraźne życzenie generała Roweckiego - prosić, aby kobiety z Armii Krajowej otrzymały te same prawa, co ich koledzy z organizacji.
Elżbieta przeszła szkolenie spadochronowe i była jedną z niewielu emisariuszek, które wróciły do Polski. Stała się przez to jedyną kobietą w elitarnej grupie zwanej Cichociemnymi.
Od marca 1944 r. służyła w dowództwie Wojskowej Służby Kobiet, które działało w siedzibie Armii Krajowej. Walczyła w Powstaniu Warszawskim, wielkiej operacji Armii Krajowej mającej na celu wyzwolenie stolicy spod nazistowskiej okupacji.
Po wojnie dołączyła do ruchu antykomunistycznego. We wrześniu 1951 r. została aresztowana przez Służbę Bezpieczeństwa i skazana na 10 lat więzienia. Po zwolnieniu pracowała na Uniwersytecie Gdańskim i na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Była jedną z założycielek Światowego Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej i inicjatorką fundacji „Archiwum Pomorskie Armii Krajowej” w Toruniu. W 2006 r., w uznaniu dla jej zasług, awansowano ją na stopień generała brygady. Elżbieta Zawacka zmarła w 2009 r.